Ιός του Δυτικού Νείλου: Πού και γιατί υπάρχουν κρούσματα. Ποια κουνούπια είναι επικίνδυνα

Ιός του Δυτικού Νείλου: ο «αιώνιος έφηβος» της ιολογίας, όπως τον έχουν αποκαλέσει Αμερικανοί ειδικοί, έχει κάνει το τελευταίο διάστημα την εμφάνισή του στην Αττική και ιδιαίτερα τις δυτικές συνοικίες, με τον ΕΟΔΥ και να ανακοινώνει συνολικά 17 κρούσματα, 10 εκ των οποίων καταγράφτηκαν την τελευταία εβδομάδα.

Παρότι δεν έχουν καταγραφεί θάνατοι από τον ιό, οι ειδικοί παραμένουν σε εγρήγορση και παρακολουθούν στενά την εξάπλωσή του, όπως λέει μιλώντας στο CNN Greece o δρ. Αντώνιος Μιχαηλάκης, Προϊστάμενος του Εργαστηρίου Εντόμων και Παρασίτων Υγειονομικής Σημασίας - Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και Αναπληρωματικό Μέλος του ΔΣ ΕΟΔΥ.

Όπως σημειώνει ο ίδιος, φέτος το καλοκαίρι ο ιός «προελαύνει» στην Αττική, κυρίως στις δυτικές περιοχές, χωρίς ωστόσο να γνωρίζουμε για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό.

Παραδόξως, ο ιός δεν έχει εντοπιστεί σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.

«Ένοχα» για αυτή την εξάπλωση είναι τα κοινά κουνούπια, που μεταδίδουν τη νόσο από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Εμφανίζεται σε περιοχές με ζεστά καλοκαίρια και υγρασία, κυρίως από τον Ιούνιο μέχρι τον Οκτώβριο.

Στην Ελλάδα, τα πρώτα κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου καταγράφτηκαν από το 2010 και τακτικά μέχρι σήμερα, με εποχικές εξάρσεις σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Η συνεχής επιδημιολογική παρακολούθηση επιβεβαιώνει την ενδημική παρουσία του ιού, όπως συμβαίνει και σ’ άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ως εκ τούτου, η προληπτική δράση και ο έγκαιρος έλεγχος είναι καθοριστικοί για την αποφυγή νέων κρουσμάτων, ιδιαίτερα κατά τους θερινές μήνες, όταν τα κουνούπια είναι πιο δραστήρια.

Πιο ευάλωτοι στον ιό του Δυτικού Νείλου είναι οι ηλικιωμένοι, όσοι έχουν υποκείμενα προβλήματα υγείας (ανοσοκατασταλμένοι, νεφροπαθείς, καρκινοπαθείς, διαβητικοί, με καρδιαγγειακά νοσήματα) ή αντιμετωπίζουν χρόνια νευρολογικά προβλήματα (π.χ. άνοια) ή έχουν χρόνια αναπνευστικά προβλήματα.

Η σύνδεση με την κλιματική κρίση

Αναφερόμενος στη σύνδεση το ιού του Δυτικού Νείλου με την κλιματική κρίση και πόσο επηρεάζει τη δημόσια υγεία, ο κ. Μιχαηλάκης τονίζει μεταξύ άλλων:

«Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης και εξάπλωσης νοσημάτων που μεταδίδονται μέσω διαφόρων φορέων, όπως τα κουνούπια. Μεταξύ αυτών, ο ιός του Δυτικού Νείλου (ΙΔΝ) αποτελεί σημαντική απειλή για την υγεία των πολιτών, ιδιαίτερα σε περιοχές με ευνοϊκές συνθήκες για την αναπαραγωγή των κουνουπιών. Η αύξηση των θερμοκρασιών, οι έντονες βροχοπτώσεις και οι πλημμύρες δημιουργούν ιδανικό περιβάλλον για την επέκταση των πληθυσμών των κουνουπιών, αυξάνοντας παράλληλα τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού. O κύριος διαβιβαστής του ΙΔΝ στη χώρα μας είναι το κοινό κουνούπι (Culex pipiens)».

Ποια είδη κουνουπιών υπάρχουν στην Ελλάδα και ποια είναι επικίνδυνα

Ποια είναι όμως τα είδη των κουνουπιών που θεωρούνται επικίνδυνα και ποια από αυτά κυκλοφορούν στην Ελλάδα;

Νούμερο ένα «εχθρός» είναι το κοινό κουνούπι, που μεταφέρει όμως πολλές ασθένειες, μεταξύ των οποίων και ο ιός του Δυτικού Νείλου.

Το culex pipiens, όπως είναι η επιστημονική του ονομασία, υπάρχει παντού στον κόσμο και είναι ανθρωπόφιλο.

Στο αστικό περιβάλλον, τσιμπάει τόσο ανθρώπους όσο και πουλιά, με αποτέλεσμα να μεταδίδονται σοβαρές ασθένειες.

Οι εστίες αναπαραγωγής του στις πόλεις είναι συνήθως τεχνητές, όπως βαρέλια, παλιά ελαστικά αυτοκινήτων και γενικότερα σημεία όπου συγκεντρώνεται νερό, για παράδειγμα στέρνες ή κουβάδες.

Στην Ελλάδα έχει εντοπιστεί στο παρελθόν και το ασιατικό κουνούπι – τίγρης, που ενοχοποιείται για τη μετάδοση του Δάγκειου πυρετού.

Έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του το 2003 στην Κέρκυρα και την Ηγουμενίτσα αλλά φέτος δεν φαίνεται να κυκλοφορεί.

Οι ειδικοί παρακολουθούν προσεκτικά και την εξάπλωση του αιγυπτιακού κουνουπιού, γνωστό και ως κουνούπι του Κίτρινου Πυρετού, το οποίο δεν υπάρχει στην Ελλάδα αλλά έχει φτάσει στην Κύπρο και άρα υπάρχει ανησυχία ότι μπορεί να έρθει στη χώρα μας.

Το αιγυπτιακό κουνούπι μεταφέρει διάφορους ιούς, μεταξύ των οποίων ο Δάγκειος, ο ιός Τσικουγκούνια (που ήδη ταλαιπωρεί διπλανές χώρες μας όπως Ιταλία και Γαλλία)καθώς και τον κίτρινο πυρετό και τον ιό Ζίκα.

Εισαγόμενα κρούσματα ελονοσίας και Δάγκειου πυρετού

Σε ερώτηση εάν εκτός από τον ιό του Δυτικού Νείλου, έχουν εντοπιστεί κρούσματα ελονοσίας ή Δάγκειου πυρετού από τα κουνούπια, ο Δρ. Μιχαηλάκης, υπογραμμίζει ότι υπάρχουν τέτοια περιστατικά αλλά είναι εισαγόμενα, δηλαδή οι ασθενείς είχαν ταξιδέψει και μολυνθεί στο εξωτερικό.

Σε αυτές τις περιπτώσεις είχε ακολουθηθεί το πρωτόκολλο του ΕΟΔΥ, ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε πιθανότητα διάχυσης.

Μερικές δεκάδες εισαγώμενα κρούσματα ελονοσίας και Δάγκειου πυρετού καταγράφονται κάθε χρόνο στη χώρα μας.

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα κουνούπια

Ο ΕΟΔΥ προτείνει για να αποφεύγουμε τα τσιμπήματα των κουνουπιών να μειώσουμε τα σημεία που αφήνουν τα αυγά τους γύρω μας (στο σπίτι, στην αυλή, στο ύπαιθρο), και να προστατευόμαστε από τσιμπήματα των κουνουπιών καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου με χρήση εντομοαπωθητικού και με ρούχα που καλύπτουν όσο γίνεται περισσότερο το σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια, ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα).

Απομακρύνουμε τα στάσιμα νερά και από μικρές εστίες (π.χ. από λεκάνες, βάζα, κουβάδες, πιατάκια γλαστρών).
Αδειάζουμε το στάσιμο νερό συχνά
Σκεπάζουμε – καλύπτουμε τα αντικείμενα με στάσιμο νερό.
Φυλάσσουμε δοχεία νερού (κουβάδες, καρότσια, βαρέλια) γυρισμένα ανάποδα ή καλυμμένα
Προσοχή στις πλαστικές βάρκες των παιδιών που μπορεί να γεμίσουν νερά κατά το πότισμα.
Δεν αφήνουμε να συσσωρεύονται λύματα, νερά αποχέτευσης, απόβλητα.
Αντικαθιστούμε σπασμένους σωλήνες νερού που τρέχουν
Καλύπτουμε ή απομακρύνουμε παλιά λάστιχα που μαζεύουν νερό
Καθαρίζουμε τα φύλλα που μαζεύονται στις υδρορροές
Κουρεύουμε τακτικά το γρασίδι, τους θάμνους και τις φυλλωσιές (καταφύγια ενήλικων κουνουπιών)
Ποτίζουμε κατά προτίμηση το πρωί
Μέτρα Απομάκρυνσης της συγκέντρωσης των κουνουπιών στο σπίτιΚαλύπτουμε με σήτες τους αγωγούς εξαερισμού των βόθρων
Δίνουμε κλίση στον κήπο για να απομακρύνονται τα νερά
Με χρήση κουνουπιέρας
Με χρήση ανεμιστήρων, κλιματιστικών
Με αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες) στα ανοίγματα
Με κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών
Με χρήση εντομοκτόνων/ εντομοαπωθητικών περιβάλλοντος (φιδάκια, ταμπλέτες).