Τα νέα στοιχεία για τη μακροζωία στην Ικαρία. Γιατί δεν παθαίνουν Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον οι κάτοικοι

Το ντοκιμαντέρ που είδε το φως της δημοσιότητας πριν λίγο καιρό και αφορά τις πέντε περιοχές της γης, με το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής, έφερε και πάλι στο προσκήνιο το μεγάλο «κεφάλαιο» της ελληνικής διατροφής και μακροζωίας, που περιγράφεται σε μία λέξη: Ικαρία.

Το ντοκιμαντέρ «Live to 100: Secrets of the Blue Zones» αναζητά τα μυστικά της μακροζωίας στην δική μας Ικαρία, καθώς και σε τέσσερα ακόμη μέρη του πλανήτη. Οι μπλε ζώνες είναι περιοχές του κόσμου οι οποίες πιστεύεται ότι έχουν μεγαλύτερο από το συνηθισμένο αριθμό ανθρώπων με σημαντικά μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής από τον μέσο όρο.

Οι ερευνητές Τζάνι Πες και Μισέλ Πουλέν, επισκέφθηκαν τις πέντε "μπλε ζώνες" που είναι η Οκινάουα στην Ιαπωνία, η Σαρδηνία στην Ιταλία, η Χερσόνησος Νικόγια στην Κόστα Ρίκα, η Λόμα Λίντα στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ και η Ικαρία στην Ελλάδα και κατέγραψαν τα χαρακτηριστικά της ζωής των κατοίκων αυτών των περιοχών, σε μία προσπάθεια να «ξεκλειδώσουν» τα μυστικά της μακροζωίας.

Ειδικά για την Ικαρία, οι νέες μελέτες, που αφορούν στους λόγους που οι κάτοικοι του νησιού, ζουν περισσότερο, είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικές. Συνδέουν μάλιστα, την μη ύπαρξη νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως το Αλτσχάϊμερ και η νόσος Πάρκινσον, με τη διατροφή των Ικαριωτών.

Το Dnews μίλησε με τον Έλληνα διδάκτορα διατροφογεννετικής Δημήτρη Πέππα, που πέρασε δύο χρόνια στην Ικαρία, κάνοντας το διδακτορικό του, μελετώντας τον συσχετισμό της διατροφής των κατοίκων των νησιού με την μακροζωία.

«Πήγα στην Ικαρία για να μελετήσω τη διατροφή των κατοίκων, γιατί ουσιαστικά ο τρόπος ζωής είναι αυτός που καθορίζει σε μεγαλύτερο βαθμό το προσδόκιμο ζωής και την υγεία και όχι τα γονίδια, όπως έχουν αποκαλύψει οι τελευταίες έρευνες», μας λέει ο κ. Πέππας.

Ειδικά για την έρευνα που έκανε στο νησί, ο κ. Πέππας αναφέρει:

«Η γενετική μας ταυτότητα επηρεάζει όλες τις εκφάνσεις της ζωής, σε τι βαθμό όμως? Εξαρτάται από τον παράγοντα που εξετάζουμε. Το ύψος για παράδειγμα επηρεάζεται κατά 85% από τα γονίδιά μας, το βάρος κατά 45 με 50% ενώ η επιρροή των γονιδίων στην μακροζωία είναι κάτω από το 25%. Είναι με απλά λόγια περισσότερο στο χέρι μας να είμαστε υγιείς και να πετύχουμε ένα μεγάλο προσδόκιμο ζωής αφού η επιρροή των γονιδίων είναι 25%, ενώ του τρόπου ζωής είναι 75%.

Όταν πήγα εγώ στην Ικαρία, είχαν τρέξει ήδη προοπτικές μελέτες, όπως του κ. Στεφανάδη του καθηγητή καρδιολογίας. Πήραμε τους κανόνες που εφαρμόζουν οι Ικαριώτες και είδαμε τις διαφορές που έχουν τα μακροθρεπτικά στοιχεία της Ικάριας δίαιτας, σε σχέση με τη μεσογειακή και τη βίγκαν. Είδαμε λοιπόν, ότι οι διαφορετικές αναλογίες στη διατροφή, φέρνουν και διαφορετικά αποτελέσματα στους δείκτες υγείας».

Οι μελέτη των διατροφικών συνηθειών των κατοίκων της Ικαρίας, σύμφωνα με τον κ. Πέππα, κατέδειξε ότι:

-Στην Ικαρία δεν είχαν ποτέ επεξεργασμένα τρόφιμα. Και αν συγκρίνουμε αυτή τη διατροφή, με μία δυτικού τύπου, έχει τεράστιες διαφορές. Δεν έχει μεγάλη κατανάλωση στο κόκκινο κρέας, δηλαδή μηδέν έως 4 φορές το μήνα, σε σχέση με ενός δυτικού τύπου που έχει υπερκατανάλωση στο κόκκινο κρέας.
-Τα καλά λιπαρά, δηλαδή το ελαιόλαδο και οι ξηροί καρποί, είναι σε πολύ υψηλότερη κατανάλωση, ενώ σε χαμηλότερη κατανάλωση οι υδατάνθρακες, σε σχέση με τη μεσογειακή διατροφή.
-Οι κάτοικοι κάνουν μεγάλη κατανάλωση ψαριών και λαχανικών. Τα όσπρια, επίσης, είναι η βάση της διατροφής τους.

Μία από τις σημαντικότερες διατροφικές συνήθειες των Ικαριωτών, όπως μας λέει ο κ. Πέππας, είναι η διαλειμματική νηστεία, που εφαρμόζουν από το βράδυ, έως το επόμενο πρωί.
«Δηλαδή άφηναν κάποιες ώρες νηστείας από το βραδινό στο πρωινό. Το πρωί, όταν ξυπνούν, είχαν τη συνήθεια να μην τρώνε μεγάλο πρωινό αμέσως, αλλά πρώτα να κάνουν κάποιες μικρές αγροτικές εργασίες, και μετά από 2-3 ώρες έτρωγαν το πρωινό τους. Αυτή η διαλλειματική νηστεία, κρατάει περίπου 12 ώρες», αναφέρει ο κ. Πέππας.

Σχετικά με τις τελευταίες μελέτες, για την μακροζωία των κατοίκων της Ικαρίας, ο κ. Πέππας, επισημαίνει τη σύνδεση της διατροφής και των συνηθειών των κατοίκων, με το γεγονός του χαμηλού επιπολασμού Αλτσχάιμερ ή Πάρκινσον.

«Οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες, σχετίζονται με την υγεία του εντέρου και το μικροβίωμα, τα βακτήρια δηλαδή που έχουμε στο σώμα μας και κυρίως στο έντερο. Ανακαλύφθηκε λοιπόν ένα μονοπάτι, που συνδέει το έντερο με τον εγκέφαλο και με τον τρόπο αυτό επηρεάζει τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες».

Σύμφωνα λοιπόν με τις πιο πρόσφατες μελέτες, από την υγεία του ανθρώπινου εντέρου, εξαρτάται σε ένα βαθμό και η υγεία του εγκεφάλου. Κάτι που προσδίδει μεγαλύτερη σημασία, στις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Ικαρίας.

Ακόμα ένα πολύ «δυνατό φάρμακο» για την μακροζωία είναι η κοινωνική ζωή των ανθρώπων, ειδικά σε μεγάλες ηλικίες. Το να μην μένουν μόνοι δηλαδή, οι μεγάλοι άνθρωποι. Ειδικά για αυτό, ο κ. Πέππας αναφέρει: «Είναι πολύ σημαντικό να έχουν όλοι οι άνθρωποι κοντινές σχέσεις με τους συνανθρώπους τους. Γιατί ο εγκέφαλος, είναι ένα όργανο που καταναλώνει το 20% των θερμίδων, αν και ζυγίζει το 2% του ανθρώπινου σώματος. Στον εγκέφαλο πρέπει πάντα να δίνεις πληροφόρηση, άρα η απομόνωση των ανθρώπων που μένουν στις πόλεις, έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη λειτουργία του εγκεφάλου, αλλά και στην ψυχική υγεία. Σε σχέση με το Αλτσχάϊμερ είναι και αυτός ένας ισχυρός παράγοντας που παίζει μεγάλο ρόλο.

Το επόμενο βήμα για τον κ. Πέππα, είναι μία ακόμη μεγάλη έρευνα, αυτή τη φορά εστιασμένη στην ψυχική υγεία και την αντιμετώπιση του στρες, σε σχέση με τις διατροφικές συνήθειες.
Ρωτήσαμε τον κ. Πέππα, να μας δώσει μερικές χρήσιμες διατροφικές συμβουλές. Και η απάντησή του, «έδειξε», την «Ikarian diet», την διατροφή των κατοίκων της Ικαρίας, την οποία και έχει μελετήσει χρόνια. Μας συμβουλεύει λοιπόν:

-Όχι στην υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και φυσικά όχι στην υπερκατανάλωση, αφού το κρέας έχει τα κορεσμένα λιπαρά που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία
-Η διατροφή να βασίζεται σε φρούτα και λαχανικά και όσπρια, γιατί αυτό βοηθά στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.
-Η διαλειμματική δίαιτα των 12 ωρών, από το βράδυ μέχρι το πρωί, είναι ωφέλιμη για την υγεία και τον κιρκάδιο ρυθμό του ανθρώπου, το βιολογικό μας ρολόι. Μέσω του κιρκάδιου ρυθμού αλλά και του μηχανισμού της αυτοφαγίας φεύγουν από το σώμα κατεστραμμένα κυτταρικά στοιχεία και οδηγούμαστε στην ανανέωση των κυτταρικών δομών.

πηγή